Çocuğunuzun yalan söylediğini fark ettiniz ve bu sizde büyük endişe mi yarattı? Bu konuda nasıl bir tavır takınmanız gerektiği konusunda kararsız mısınız?
Çocuklar, başlarını derde sokmamak, anlattıklarını daha heyecanlı hale getirmek, dikkat çekmek, yalana karşı nasıl bir tepki vereceğinizi görmek, istedikleri bir şeyi elde etmek, yaşıtları arasında kabul görmek ya da sizi taklit etmek için yalan söyleyebilirler…
Peki, çocuğunuzun yalan söylediğini fark ettiğinizde neler yapabilirsiniz?
Öncelikle sakin bir şekilde reaksiyon verin. Sinirli bir şekilde yaklaşmanız veya ceza vermeniz yapıcı bir çözüme gitmenizi engelleyebilir.
Nedene odaklanın. Hangi durumlarda yalan söylüyor, onu yalan söylemeye iten sebep ne olabilir? Dikkat mi çekmek istiyor, sizden mi korkuyor yoksa yaptığı şeyin yalan olduğunu bilmiyor mu?
Yalan söylemesine zemin hazırlayan nedenler üzerinde onunla konuşup, bir sonraki sefer alternatif olarak ne yapabileceğini beraber tartışın.
Çocuğunuza, doğru söylemenin neden önemli olduğunu, “bir kişinin doğruyu söylemesinin, o kişiye güven duymamıza yardımcı olabileceğini” anlatın.
Özellikle okul öncesi dönemde çocukların hayal gücü geniştir, zihinlerinde hikayeler yaratıp anlatmayı çok severler. Bu hikayeleri yalanla karıştırmayın. Gerçek ile hayal arasındaki farkı anlamasına yardımcı olun.
Yalan söylemesine sebep olabilecek durumlarda çocuğunuza destek olun. Örn; Çocuğunuz yere suyunu döktü. Sen mi yaptın, ya da kim bu suyu döktü diye sorarsanız yalan söyleme ihtimali artabilir. Bunun yerine “Görüyorum ki bir kaza olmuş, hadi beraber temizleyelim” diyebilirsiniz.
Çocuğunuzu asla yalancı diye etiketlemeyin. Bu özgüvenini olumsuz yönde etkileyebilir ve daha fazla yalan söylemesine neden olabilir.
Başı derde girme ihtimali olduğunda bile dürüstçe yaklaştığında, bunu fark ettiğinizi ve bundan memnun olduğunuzu ifade edin.
Doğru rol model olduğunuzdan emin olun. Günlük hayatımızda biz yetişkinler sıklıkla beyaz yalanlar söyleyebiliyoruz. Çocuklarımızın bizi devamlı izlediğini ve yaptıklarımızı taklit edebileceğini unutmayın. Ayrıca çocuğunuzu aile içindeki yalanlara alet etmeyin “Bu bizim seninle aramızda kalsın, babana söyleme” gibi.
Çocuğunuz devamlı yalan söylüyorsa ve bu onda bir alışkanlık haline geldiyse bir uzmandan destek alın.
Psikolog Deniz Bayel – Çocuk ve Ergen Gelişim Uzmanı